W latach 1944-1956 wskutek terroru komunistycznego w Polsce śmierć poniosło około 50 tysięcy osób, które uznane zostały za przeciwników ustroju narzuconego Polakom po zakończeniu II wojny światowej. Zginęli na mocy wyroków sądowych, zostali zamordowani lub zmarli w siedzibach Urzędów Bezpieczeństwa i Informacji Wojskowej, więzieniach i obozach, a także zginęli w walce lub w trakcie działań pacyfikacyjnych. Część z tych osób już w II Rzeczpospolitej prowadziła aktywne życie zawodowe – byli nauczycielami, urzędnikami, oficerami. W czasie wojny byli doświadczonymi konspiratorami, którzy narażali swe życie w walce z okupantem niemieckim i sowieckim. W wolnej Polsce zasługiwaliby na awanse, zaszczyty i nagrody. W Polsce komunistycznej spotkało ich tylko nieszczęście i śmierć z rąk sowieckich okupantów i ich polskich współpracowników.
Niektóre ofiary totalitarnego systemu urodziły się w latach dwudziestych, a starcie z komunistycznym reżimem po 1945 r. było często ich pierwszym militarnym doświadczeniem. Mogli zostać lekarzami, nauczycielami, urzędnikami. Wszystkich ich Polska straciła, ponieważ swoim czynem, wolą i oddaniem służyli Ojczyźnie wolnej i niepodległej. Trafili do bezimiennych dołów w lasach i zakątkach cmentarzy. Na terenie Kwatery Ł na warszawskich Powązkach, w miejscu ukrycia ciał przeciwników narzuconej władzy pochowano funkcjonariuszy odpowiedzialnej za to partii politycznej. Mieli zostać zapomniani. Jednak poszukiwanie i godne uhonorowanie osób, które oddały życie w walce o niepodległość kraju i wolność jego obywateli, stanowi obowiązek każdego państwa dbającego o swoją historię, zachowanie narodowej tradycji i kształtowanie postaw patriotycznych. Skazani na zapomnienie i wieczną hańbę odzyskują należne im miejsce w zbiorowej świadomości.
W 70. rocznicę śmierci gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, najwyższego rangą żołnierza Armii Krajowej, który padł ofiarą zbrodni okresu stalinowskiego, prezentujemy sylwetki 12 bohaterów – straconych, którzy weszli do polskiej historii i stworzyli podwaliny naszego obecnego dnia.
Zachęcamy do zapoznania się z elektroniczną wersją wystawy.
-
01 Straceni - plansza tytułowa -
02 Straceni - wstęp -
03 Stanisław Sojczyński Warszyc -
04 August Emil Fieldorf Nil -
05 Grzegorz Dobrowolski-Doliwa -
06 Witold Pilecki -
07 Stanisław Kasznica Wąsowski Przepona -
08 Grzegorz Lipiński Gryf -
09 Bolesław Kontrym Żmudzin -
10 Zygmunt Szendzielarz Łupaszka -
11 Władysław Śliwiński -
12 Antoni Olechnowicz Pohorecki -
13 Ks Zygmunt Kaczyński -
14 Lucjan Minkiewicz Wiktor
