Wystawa składa się z ponad 20 plansz. Zawierają one wiele fotografii oraz opisów, które pomagają zrozumieć, co działo się na polskich wsiach podczas II wojny światowej. Ekspozycja ukazuje tragizm wojny, stąd pojawiają się w niej treści dotyczące ogólnego obrazu okupacyjnej rzeczywistości, wątki szczegółowe czy konkretne historie. W granicach współczesnej Polski represje dotknęły 817 wsi i dziesiątek tysięcy ludzi. Za każdą akcją, kryje się historia naznaczona cierpieniem. Wśród najbardziej brutalnych akcji represyjnych możemy wymienić pacyfikacje wsi, mordowanie mieszkańców, rabunek mienia i niszczenie zabudowań.
Wystawę przygotowało Muzeum Wsi Kieleckiej wraz z Delegaturą IPN w Kielcach.
***
W 2023 roku mija 80 lat od brutalnych pacyfikacji kilkudziesięciu wiosek na Kielecczyźnie. 11 maja 1943 roku w Skałce Polskiej w powiecie kieleckim okupanci niemieccy zastrzelili bądź spalili żywcem 92 osoby (w tym 28 mężczyzn, 23 kobiety, 31 dzieci). Miejscowość została ograbiona i doszczętnie spalona. Podobny los spotkał miejscowość Strużki w powiecie staszowskim. 3 czerwca 1943 roku zastrzelono i spalono tam 74 osoby (17 mężczyzn, 33 kobiety, 24 dzieci). Natomiast symbolem drugowojennych cierpień wsi polskich jest pacyfikacja wsi Michniów. 12 i 13 lipca 1943 roku Niemcy zamordowali tam 204 osoby (102 mężczyzn, 54 kobiety i 48 dzieci), 10 osób uwieziono (6 z nich zginęło w obozach koncentracyjnych), 18 kobiet wywieziono na roboty przymusowe. Wieś doszczętnie ograbiono i spalono. To tylko kilka przykładów dramatycznych wydarzeń tego typu. Niemcy w ten sposób chcieli zahamować aktywność partyzantów, dla których wsie były istotnym oparciem i zapleczem.
Więcej w artykułach doktora Tomasza Domańskiego z Referatu Badań Historycznych Delegatury IPN w Kielcach:
- „Niemieckie zbrodnie na kieleckiej wsi”
- Sprawa niemieckiej pacyfikacji Michniowa przed wymiarem sprawiedliwości
Polecamy również literaturę omawiająca niemieckie represje i pacyfikacje wsi w czasie II wojny światowej: