Instytut Pamięci Narodowej Stereotypizacja w badaniach nad relacjami polsko-żydowskimi - dodatek prasowy [PDF] - Broszury edukacyjne i dodatki prasowe do pobrania (PDF) -

Wydawnictwo powstało w związku z konferencją naukową pt. „Relacje polsko-żydowskie w XX wieku. Badania – kontrowersje – perspektywy”. Colloquium VI: Stereotypizacja w badaniach nad relacjami polsko-żydowskimi.

W wydaniu:

• Prof. dr hab. Marek Wierzbicki (IPN Lublin/KUL) - Uogólnienia i uproszczenia we współczesnej debacie o historii Polski w XX wieku

Współczesna debata o historii Polski w XX wieku odbywa się na przecięciu obecnie uznawanych prądów intelektualnych, kształtujących spojrzenie na świat współczesnego Polaka, nowych, tzn. dotychczas niezauważanych tematów z przeszłości oraz propozycji interpretacyjnych, które są często zapożyczane z dominujących kulturowo kręgów cywilizacji Zachodu; a ponadto możliwości swobodnego rozwoju polskiej historiografii, powstałych po upadku komunizmu w Polsce w 1989 r. Cechą szczególną współczesnej debaty publicznej na ten temat jest silna presja polityki, ideologii i masowych mediów.

• Dr Łukasz Ospara - Stereotypizacja mniejszości żydowskiej w programie i działalności Stronnictwa Narodowego w województwie kieleckim w latach 1928-1939

Stronnictwo Narodowe (SN) było prawicową partią polityczną, funkcjonującą w latach 1928–1939. Jako ugrupowanie walczące o władzę w Polsce, posiadało swój własny program. Kwestia żydowska odgrywała dużą rolę w polskim życiu społeczno-politycznym.

• Dr Monika Napora (UMCS) - Wpływ propagandy niemieckiej na ugruntowanie stereotypów antyżydowskich w Generalnym Gubernatorstwie (na przykładzie dystryktu radomskiego

W dystrykcie radomskim podobnie jak na terytorium całego Generalnego Gubernatorstwa, od pierwszych dni ataku III Rzeszy na Polskę, społeczność żydowska znalazła się na cenzurowanym i doświadczyła licznych aktów przemocy i terroru. Wynikało to z ogólnie znanych przesłanek ideologicznych nazizmu i koncepcji Nowej Europy, w której to dla Żydów nie było miejsca.

• Tomasz Gonet (IPN Katowice) - Wielonarodowe kresy a historia mówiona

Wywiady ze świadkami historii czy – jak wolą niektórzy – opowieści o niej, nagrywane wiele lat po opisywanych wydarzeniach, stanowią jeden z rodzajów źródeł wykorzystywanych przez historyków do rekonstrukcji obrazu przeszłości. Dla większości badaczy najcenniejszymi i podstawowymi źródłami są dokumenty, choć często bazę źródłową do różnego rodzaju badań stanowią wspomnienia.

• Dr Alicja Gontarek (UMCS/IPN Lublin) - Postawy Polaków wobec zagłady w żydowskich księgach pamięci

Księgi pamięci jako źródło do badań historycznych

• Dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki (IPN Kielce) - Mitologia pogromu - o stereotypach, które wpływają i utrudniają badania nad pogromem Żydów w Kielcach 4 lipca 1946 r.

Pogrom Żydów w Kielcach 4 lipca 1946 r. jest, i zapewne jeszcze długo będzie jednym z najbardziej kontrowersyjnych problemów poruszanych w kontekście relacji polsko-żydowskich. Studia prowadzone w ostatnich latach przez badaczy z różnych ośrodków naukowych (m.in. przez Joannę Tokarską-Bakir, Bożenę Szaynok czy Juliana Kwieka) wydobyły na światło dzienne szereg nieznanych źródeł oraz ukazały możliwości zastosowania nowych interpretacji przy analizie wybranych zagadnień związanych z tymi tragicznymi wydarzeniami. W wyniku pojawienia się nowych problemów i pytań, mamy także do czynienia ze zjawiskiem poszerzania się „mocy informacyjnej” pozostałych, znanych już dokumentów. To, co kiedyś wydawało się stosunkowo proste do wyjaśnienia (np. zachowania milicjantów, bezradność jednostek wojskowych), dzisiaj jawi się jako bardziej skomplikowane i zróżnicowane wewnętrznie. Wszystko to poszerza pole badań i dyskusji naukowej.